LIczenie Gdańsk-Władysławowo 11-12.01.2016

Kolejne dwa dni monitoringu ptaków na morzu udało się zrobić pod rząd. Płyniemy na zachód, najpierw policzona została Zatoka Pucka, później odmorska strona Półwyspu Helskiego. Na mapach wygląda to tak:

Trasa rejsów w dniach 11 i 12 stycznia 2016. Kropkami zaznaczono obserwacje fok szarych.

Wyniki liczeń wszystkich widzianych po drodze ptaków pokazują dominację lodówki wewnątrz Zatoki i uhli poza nią. W sumie to prawie 7 tys. ptaków. Był pierwszy w tym sezonie nurnik i nurzyk. Ale na pojedynczych obserwacjach na razie się skończyło.

gatunek	Zatoka Pucka	Hel-Władek
uhla	1 237	2 268
lodówka	1 418	538
mewa srebrzysta	131	302
kormoran	38	297
alka	21	76
edredon	70	-
perkoz dwuczuby	59	2
alki nieoznaczone	2	48
mewa siodłata	7	19
gągoł	20	-
mewa siwa	16	4
śmieszka	5	13
szlachar	14	2
markaczka	-	16
nurogęś	10	2
łabędź niemy	2	4
nur rdzawoszyi	1	4
perkoz rogaty	5	-
nur nieoznaczony	2	1
nurnik	1	-
nurzyk	-	1
RAZEM	3 059	3 597

"Duża" Torpedownia w Gdyni Babich Dołach. Miejsce odpoczynku kormoranów i kolonia lęgowa mew srebrzystych.

Okręt.

Mała Torpedownia przy Juracie.

Oczywiście nie może zabraknąć porównań z tym co było. Relację z 2015 r. z odcinka Zatokowego można znaleźć tutaj, natomiast z odcinka do Władysławowa - tutaj. Chociaż w tym roku było więcej ptaków, to wtedy mieliśmy młodą mewę trójpalczastą, a w 2015 to był największy "raryt" w trakcie całego liczenia...

Porównanie Zatoki Puckiej (Gdańsk - Hel) w 2015 i 2016 w tabelce poniżej. Tu są tylko ptaki policzone w sześćsetmetrowym transekcie:

gatunek	transekt 2015	transekt 2016
lodówka	441	797
uhla	578	479
edredon	4	70
perkoz dwuczuby	57	48
mewa srebrzysta	28	30
kormoran	6	15
gągoł		12
mewa siwa	2	11
szlachar		7
mewa siodłata	14	6
nurogęś		6
alka	12	3
perkoz rogaty	18	1
śmieszka		1
nurzyk	22
nur czarnoszyi	3
nur rdzawoszyi	2
nurnik	2
nur nieoznaczony	1
perkoz rdzawoszyi	1
RAZEM	1 191	1 486

Przybyło lodówek i edredonów, ubyło uhli. Było zdecydowanie mniej alkowatych niż rok temu, choć trafił sie jeden nurnik. Do tego z Zatoki zniknęły nurzyki...

Stado alek na Zatoce Puckiej.

Noc spędzilismy w porcie w Helu, a pirs przy którym był zacumowany Turkan okazał się miejscem noclegu setek śmieszek i kilkudziesięciu mew siwych. Udało się odczytać w nocy kilka obrączek :) O dziwo - trzy nocujące mewy (dwie śmieszki i siwa) to dzienne rezydentki plaży i mariny w... Gdyni.

Lodówki w porcie w Helu. 

Turkan w Helu.

Zatoka przed zmierzchem.

Odcinek odmorski wzdłuż Helu porównany rok do roku przedstawia się tak:

gatunek	transekt 2015	transekt 2016
uhla	811	694
lodówka	179	197
kormoran		152
mewa srebrzysta	25	98
alka	4	30
mewa siodłata		11
śmieszka		10
markaczka		3
perkoz dwuczuby	13	3
RAZEM	1 032	1 198

Różnorodność gatunkowa na tym odcinku jest niewielka, ale i tak w 2016 znacząco sie poprawiła. Dużo mew i alkowatych sugeruje, że to tu są teraz ławice szprota lub śledzia. I co ciekawe - być może własnie obserwujemy kormorany, które nauczyły się korzystać zimą z tych zasobów ryb. Dwa duże stada napotkane w czasie rejsu oraz 1 100 odpoczywających we Władysławowie kormoranów - to nowe zjawisko w tej okolicy.

Alka na fali.

Kuźnica od strony otwartego morza.

Kormorani komitet powitalny we Władysławowie.

Poza ptakami napotkaliśmy w te dwa dni aż cztery foki szare. Nadrobiliśmy w ten sposób straty do ubiegłego roku powstałe na odcinku do Piasków, gdzie w tym roku nie mieliśmy wcale fok. Nie było ich nawet widać na łachach w Ujściu Wisły. Ale foki są w naszym morzu i co jakiś czas wystawiają z wody swoje zaciekawione pyski.

Turkan miał teraz przymusową przerwę techniczną, ale od wtorku wracamy do liczeń. Jeżeli tylko pogoda dopisze.

Naturalnie tak

Dziś ekipa TVP dla celów programu Naturalnie tak popłynęła z nami Turkanem na Zatokę Gdańską. Rejs był krótki, dopłynęliśmy tylko do Sopotu i z powrotem, ale ptaków było całkiem sporo. Szczególnie na Martwej Wiśle - było sporo zimujących kaczek (gągoły, nurogęsi, szlachary, bielaczki, czernice, łyski i krzyżówki), łyski, mewy i perkozy dwuczube. Na morzu stada edredonów i lodówek. Zdjęcia się udały, a my mieliśmy przyjemność udostępnić 10 miejsc dla chętnych za free. Skorzystały osoby, które pierwsze zgłosiły się na naszym profilu na Facebooku - warto ten profil polubić i włączyć otrzymywanie powiadomień - takie akcje mogą zdarzać się częściej :)

Oglądajcie Naturalnie tak w lutym - będzie kilka odcinków poświęconych morskim ptakom.

Po rejsie :)

Mewy

Perkoz dwuczuby

Lodówki

Para lodówek

Samiec gągoła

Dwie łyski i samiec czernicy

Samiec bielaczka

Samiec nurgęsia

Nurogęsi

Samica bielaczka

Liczenie Gdańsk - Piaski, 9 stycznia 2016

Dziś w końcu udało się rozpocząć liczenie ptaków w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (dla OTOP/GIOŚ). Co liczymy, jak pływamy, więcej o projekcie - można przeczytać w podsumowaniu poprzedniego roku.
Pierwszy rejs udał się się dopiero za drugim razem. 3 stycznia warunki były idealne, tylko wyjątkowo mroźne powietrze spowodowało, że ciepła morska woda gwałtownie się ochładzała... parując. Para była tak intensywna, że tworzyła gęste słupy mgły i z liczenia nic nie wyszło. Aż do dzisiaj (w zasadzie wczoraj, bo kończę pisać po północy).

Wschód słońca 3 stycznia obok Portu Północnego w Gdańsku.

Na pierwszy ogień poszedł najbardziej wschodni odcinek - od Gdańska do granicy polsko-rosyjskiej. Ostatnią polską miejscowością są Piaski na Mierzei Wiślanej. Po liczeniu wracamy z powrotem do Gdańska - a trasa wygląda tak ja na poniższej mapie. Zygzak - to transekty i potem powrót w miarę prostoliniowo. Pogoda dziś dopisała, fala nie była duża, więc cała licząca ekipa jest bardzo zadowolona.

Trasa rejsu 9 stycznia.

Liczenie.

W sumie policzyliśmy trochę ponad 5 tys. ptaków. To dużo, rok temu (relację można przeczytać tutaj) mieliśmy łącznie ok. 3 tys. To są sumy wszystkich widzianych w trakcie rejsu ptaków. Bieżący rok szczegółowo wyglądał tak:

gatunek	policzonych osobników
uhla	2 676
lodówka	1 825
mewa srebrzysta	243
kormoran	81
perkoz dwuczuby	78
alka	65
mewa siwa	45
perkoz rogaty	25
edredon	12
nur nieoznaczony	7
markaczka	6
mewa siodłata	5
nurogęś	5
nur czarnoszyi	3
mewa mała	1
nur rdzawoszyi	1
gągoł	1
szlachar	1
alki nieoznaczone	1
łabędź niemy	1
RAZEM	5 082

Zwyciężyła oczywiście uhla, co na tym odcinku jest znanym zjawiskiem (wielotysięczne stada uhli są obserwowane wzdłuż Wyspy Sobieszewskiej i Mierzei Wiślanej). Drugim co do liczności gatunkiem była lodówka - głównie w okolicach Portu Północnego, ale obecne na wszystkich transektach. Na trzecim miejscu podium - mewa srebrzysta. Warte odnotowania liczne alki, perkozy rogate, edredony, dorosła mewa mała. Najwięksi nieobecni - nurzyki.
Do tego widzieliśmy trochę ptaków poza odcinkami i w drodze powrotnej, ale wartych odnotowania było tylko dalszych 19 alek i 6 perkozów rogatych.

Żeby fajnie porównać oba sezony liczeń, należy użyć wyników zebranych według metody transektowej. To są ptaki, które w trakcie liczenia występują na pasie wody o szerokości 600 m (po 300 m z każdej burty). Taka odległość pozwala dostrzec zdecydowaną większość obecnych na wodzie ptaków, niezależnie od warunków pogodowych.

gatunek	transekt 2015	transekt 2016
uhla	366	1 134
lodówka	325	962
mewa srebrzysta	45	79
perkoz dwuczuby	56	56
kormoran	8	49
alka	17	15
perkoz rogaty	8	14
edredon	5	12
mewa siwa	3	3
nurogęś		5
mewa siodłata	4	2
nur czarnoszyi		2
gągoł		1
szlachar		1
nurzyk	9
markaczka	1
nur rdzawoszyi	1
RAZEM	848	2 333

W 2016 roku mamy zdecydowanie więcej uhli i lodówek (ale w podobnej wzgledem siebie proporcji). Oby to był dobry znak, bo oba te gatunki są zagrożone wyginięciem w skali globalnej. Również przybyło kormoranów i perkozów rogatych, cieszą szczególnie te ostatnie. Podobna w obu latach liczba stwierdzonych perkozów dwuczubych, alek i mniej licznych gatunków. Zdecydowanie ubyło tylko nieobecnych w tym roku nurzyków. Mieliśmy je w tej okolicy w trakcie rejsów wycieczkowych pod koniec 2015 r. - więc gdzieś są.

Kończę podsumowanie, kilka zdjęć ptaków dodam w najbliższych dniach. W poniedziałek - kolejny rejs.

Podsumowanie liczeń ptaków dla OTOP w 2015

Wraz z nadejściem nowego 2016 roku zaczynamy kolejny sezon liczeń w ramach Monitoringu Zimujących Ptaków Morskich. Program ten, będący częścią Państwowego Monitoringu Środowiska, wykonujemy na zlecenie Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. OTOP robi to zaś na zlecenie Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Uff.

Monitoring, o którym mowa, to jednokrotne policzenie ptaków wodnych wzdłuż strefy przybrzeżnej całego polskiego Wybrzeża Bałtyku (dziewięć dni liczeń) oraz Ławicy Słupskiej (jeden dzień) i Zatoki Pomorskiej (dwa dni). W praktyce pływamy jak wściekli w każdy dzień ze sprzyjajacą pogodą począwszy od 2.01. Dziś pogody nie było, ale sezon 2016 zaczynamy już jutro. Stąd to dobry moment na wspomnienie, co było rok temu. Oczywiście pełne relacje z poszczególnych rejsów można znaleźć na naszym blogu, wystarczy kliknąć etykietę "relacja z rejsu OTOP".

Tymczasem rok temu pływaliśmy tak jak na poniższej mapie. Zaczęlismy 6 stycznia a skończylismy 5 lutego. W trkacie złej pogody satek stoi w porcie, a że stajemy tam gdzie akurat skończylismy liczenie - można zobaczyć Turkana w wielu nietypowych miejscach :)

Trasy rejsów dla OTOP w 2015 r. Kolejne dni zaznaczone różnymi kolorami.

Liczymy ptaki przebywając cały czas na pokładzie, co zimą bywa mordercze. Trudno to oddać na zdjęciach, ale czasem bywa i tak:

Jeżeli chodzi o to jak liczymy ptaki - to dzieje się to niejako dwojako. Po pierwsze liczymy ptaki przebywające do 300 m w bok od trasy jaką płyniemy (transektu). To odległość pozwalająca na zauważenie i poprawne oznaczenie większości ptaków. Dzięki takiemu ograniczeniu tak zebrane wyniki są bardzo dobre do oceny zagęszczeń ptaków w danym rejonie. Dobrze też porównuje się te rezultaty między kolejnymi latami. W 2015 r. na wszystkich transektach łącznie mielismy 21.153 ptaki z 18 gatunków (w tym 118 ptaków oznaczonych tylko do rodzaju lub rodziny).

gatunek	osobników w transekcie
lodówka	12 043
uhla	7 626
markaczka	699
mewa srebrzysta	217
perkoz dwuczuby	129
Melanitta sp.	112
alka	88
kormoran	52
nurzyk	39
perkoz rogaty	30
nur rdzawoszyi	23
mewa siodłata	23
nur czarnoszyi	17
mewa siwa	15
nurnik	12
edredon	9
perkoz rdzawoszyi	8
Gavia sp.	5
szlachar	4
alki nieoznaczone	1
łyska	1
RAZEM	21 153

Z tabeli wyraźnie wynika, że lodówka i uhla to najliczniejsze ptaki wodne na polskim Bałtyku. A przynajmniej na jego części kontrolowanej podczas liczeń. Udziały procentowe przedstawiają się tak jak na rysunku poniżej.

Udziały procentowe czterech najważniejszych gatunków ptaków wodnych stwierdzonych podczas liczeń w 2015.

Oczywiście ptaki na morzu wystepują nie tylko na sześćsetmetrowej szerokości transekcie. W ciągu rejsu widzimy ich znacznie więcej. Pływają i lataja wszędzie na morzu. Te wszystkie ptaki też liczymy, a sumaryczny wynik dobrze pokazuje różnice między poszczególnymi fragmentami naszego morza.
W 2015 r. w trakcie wszystkich rejsów policzyliśmy prawie 65.000 ptaków wodnych. Na wykresie poniżej widać różnice między różnymi rejonami. Mam nadzieję, że mozna sie połapać gdzie jest Świnoujście, gdzie Hel, gdzie Zatoka Pomorska czy Ławica Słupska :)

Stwierdzone zgrupowania ptaków podczas poszczególnych dni rejsu (Zatoka Pomorska to dwa dni przedstawione razem). Wielkośc kółek odpowiada liczbie policzonych ptaków. Wartości podane tylko dla kilku wyników żeby zostawić pole wyobraźni.

Jeżeli chodzi o podsumowanie - to w tym momencie tyle. Od jutra intensywne dni na morzu, ale relacje postaramy sie na bieżąco dodawać, porównując od razu 2016 z 2015 rokiem na tych transektach, które uda się policzyć.
A na koniec kilka zdjeć z poprzedniego roku. Niestety, podczas liczenia statek płynie stałym kursem i nie ma możliwości zbaczania za ciekawymi ptakami, a szczególnie nie można zwalniać i krążyć w celu zrobienia dobrych zdjęć (jak na naszych rejsach wycieczkowych). Niemniej czasem coś pojawi sie w zasięgu obiektywu. Mamy nadzieję, że już sami umiecie rozpoznać te gatunki :) - ale jakby co - odpowiedzi są w relacjach z 2015 r.